Nie ma testów IQ dla psów, dlatego profesor w swojej książce "Inteligencja psów" dzieli psią inteligencję na trzy aspekty: inteligencję instynktowną, inteligencję adaptacyjną oraz inteligencję pracy i posłuszeństwa. Swój ranking oparł gównie na tym ostatnim typie, bo można to najłatwiej sprawdzić.
Stanley Coren nie stworzył rankingu tylko na podstawie własnych obserwacji - przeprowadził ankietę wśród 208 psich trenerów w Ameryce Północnej. Opublikował to w książce w 1994 roku, która potem została wznowiona w 2006 r.
Przez lata efekty jego pracy zostały w większości potwierdzone przez inne pomiary inteligencji u psów, ale niektórzy badacze kognitywistyki i psi trenerzy nie zgadzają się z tym rankingiem.
Poniższa lista jest podzielona na sześć grup - od tych "najinteligentniejszych" ras do tych trochę mniej. Przynajmniej pod względem słuchania się człowieka. Tam, gdzie użyłem ukośnika (/), oznacza, że dane rasy mają według profesora "IQ" ex aequo.
Warto podkreślić, że na liście są tylko oficjalne rasy psów, nie znajdziemy więc kundelków, ale to też nie znaczy, że są mniej bystre. Sam prof. Coren zauważa w swojej książce, że 51% inteligencji psa wynika z genów, a 49% z warunków środowiskowych.
Nauka nowych komend: mniej niż 5 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 95% przypadkach lub więcej.
1. Border collie
2. Pudel
3. Owczarek niemiecki
4. Golden retriever
5. Doberman pinczer
6. Owczarek szetlandzki
7. Labrador retriever
8. Papillon
9. Rottweiler
10. Australijski pies pasterski (Australian Cattle Dog)
Nauka nowych komend: 5 do 15 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 85% przypadkach lub więcej.
11. Welsh Corgi Pembroke
12. Szanucer miniatura
13. Springer spaniel angielski
14. Tervuren (owczarek długowłosy)
15. Schipperke / Owczarek belgijski
16. Collie, Szpic wilczy
17. Wyżeł niemiecki krótkowłosy
18. Flat-coated retriever / Angielski cocker spaniel / Sznaucer
19. Épagneul breton
20. Cocker spaniel
21. Wyżeł weimarski krótkowłosy
22. Belgijski Malinois / Berneński pies pasterski
23. Szpic miniaturowy
24. Irlandzki spaniel dowodny
25. Wyżeł węgierski krótkowłosy
26. Welsh Corgi Cardigan
Nauka nowych komend: 15 do 25 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 70% przypadkach lub więcej.
27. Chesapeake Bay retriever / Puli / Yorkshire terrier
28. Sznaucer olbrzym
29. Airedale terrier / Bouvier des Flandres
30. Border terrier / Owczarek francuski Briard
31. Springer spaniel walijski
32. Manchester terrier
33. Samojed
34. Field spaniel / Nowofunland / Terier australijski / Amerykański Staffordshire terier / Seter szkocki/ Bearded collie
35. American Eskimo dog, Cairn terrier, Kerry blue terrier, Seter irlandzki
36. Elkhund szary
37. Pinczer małpi / Australijski silky terier / Pinczer miniatura / Seter angielski / Pies faraona / Clumber spaniel
38. Norwich Terrier
39. Dalmatyńczyk
Nauka nowych komend: 25 do 40 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 60% przypadkach lub więcej.
40. Soft-coated wheaten terrier / Bedlington terrier / Foksterier krótkowłosy
41. Curly-coated retriever / Wilczarz irlandzki
42. Kuvasz / Owczarek australijski (typ amerykański)
43. Chart perski, Szpic fiński, Pointer
44. Cavalier King Charles spaniel / Wyżeł niemiecki szorstkowłosy / Black-and-tan coonhound / Amerykański spaniel dowodny
45. Husky syberyjski / Bichon Frise / King charles spaniel
46. Spaniel tybetański / Foxhound angielski, /Otterhound / Foxhound amerykański, Greyhound, Harrier / Parson Russel terrier/ Gryfon Korthalsa
47. West Highland white terrier / Hawańczyk / Chart szkocki
48. Bokser / Dog niemiecki
49. Jamnik, Staffordshire bulterier, Shiba Inu
50. Malamut
51. Whippet, Shar pei, Foksterier szorstkowłosy
52. Rhodesian ridgeback
53. Podenco z Ibizy, Terier walijski, Terier irlandzki
54. Boston terrier, Akita
Nauka nowych komend: 40 do 80 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 30% przypadkach lub więcej.
55. Skye terrier
56. Norfolk terrier / Sealyham terrier
57. Mops
58. Buldog francuski
59. Gryfonik brukselski / Maltańczyk
60. Charcik włoski
61. Grzywacz chiński
62. Dandie Dinmont terrier / Petit Basset Griffon Vendéen / Terier tybetański / Chin japoński / Lakeland terrier
63. Owczarek staroangielski (bobtail)
64. Pirenejski pies górski
65. Terier szkocki / Bernardyn
66. Bulterier
67. Chihuahua
68. Lhasa apso
69. Bulmastif
Nauka nowych komend: 80 do 100 powtórzeń lub więcej. Posłuszeństwo: w 30% przypadkach lub gorzej.
70. Shih Tzu
71. Basset
72. Mastif / Beagle
73. Pekińczyk
74. Bloodhound
75. Borzoj
76. Chow chow
77. Buldog
78. Basenji
79. Chart afgański
Jak widać, prof. Coren swoją klasyfikację oparł głównie na tym, jak psy... reagują na polecenia człowieka, co jak wiadomo może być kontrowersyjne, bo przecież zwierzęta są bardziej złożone, a ich życie nie ogranicza się tylko do relacji z człowiekiem.
Nawet u homo sapiens, ktoś może błyskawicznie rozwiązywać trudne równania matematyczne, a nie radzi sobie w kontaktach międzyludzkich. Czy to znaczy, że jest głupi? Jasne, że nie. Czy pies, który nie chce słuchać człowieka, jest głupi? Jasne, że nie. Co w takim razie powiedzielibyśmy o kotach, które lubią chodzić własnymi ścieżkami...
W tym momencie nie ma jednak lepszego sposobu na sprawdzenie, które rasy psów są najbardziej inteligentne: skoro rozumieją, uczą się i wykonują polecenia, to znaczy, że wykazują się pewną "mądrością".
Oczywiście nie chodzi tutaj o samo szufladkowanie, ale o ustalenie, które rasy mogą np. pracować zawodowo w policji, służbach ratunkowych czy jako asystenci osób z niepełnosprawnościami.