6 zachowań ludzi z niską inteligencją emocjonalną. Prawdziwe czerwone flagi

Pojęcie inteligencji emocjonalnej (ang. emotional quotient, EQ) spopularyzował psycholog Daniel Goleman. Pod tym terminem kryje się zdolność do rozpoznawania i kontrolowania własnych emocji, empatia wobec innych oraz umiejętność budowania trwałych relacji.

To zupełnie inny wymiar niż klasyczny iloraz inteligencji (IQ), który odnosi się głównie do logicznego myślenia czy analitycznych zdolności. Można więc posiadać wysokie IQ, odnosić sukcesy intelektualne, a jednocześnie kompletnie nie radzić sobie w kontaktach międzyludzkich – właśnie z powodu niskiego EQ.

Eksperci podkreślają, że niska inteligencja emocjonalna ma konkretne, powtarzalne objawy. Na podstawie publikacji w serwisie SimplyPsychology przedstawiamy najczęściej spotykane czerwone flagi:

Osoby z niskim EQ zazwyczaj dysponują bardzo ograniczonym słownictwem emocjonalnym. Zamiast jasno nazwać swoje odczucia – np. frustrację czy znużenie – używają ogólnych stwierdzeń typu "jestem zły" albo "czuję się źle".

Psycholożka Sara Viezzer podkreśla, że takie osoby często "traktują emocje jak problemy, postrzegając je jako zagrożenia do zwalczenia", a nie jako naturalne sygnały, które pomagają zrozumieć siebie i świat.

Trudności w rozumieniu emocji przekładają się na problemy z ich kontrolą. Typowe są nagłe wybuchy złości i impulsywne reakcje. Zamiast ochłonąć, osoby z niskim EQ działają natychmiast, co prowadzi do konfliktów.

Do tego często próbują tłumić swoje uczucia. Badaczka Susan David opisała to zjawisko jako "emocjonalny przeciek" (emotional leakage) – stłumione emocje i tak znajdują ujście, lecz w najmniej odpowiednich momentach.

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech niskiego EQ jest brak zdolności do "wejścia w skórę" drugiej osoby. Zamiast wysłuchać i okazać wsparcie, osoby te próbują jak najszybciej "naprawić" sytuację, posługując się banalnymi radami.

Takie reakcje bywają odbierane jako chłodne, a nawet krzywdzące. W efekcie relacje stają się płytkie, a budowanie trwałych więzi staje się praktycznie niemożliwe.

Niskie EQ często idzie w parze ze słabymi umiejętnościami społecznymi. Rozmowy z takimi osobami bywają zdominowane przez ich perspektywę, a słuchanie innych ogranicza się do pozorów.

W konfliktach są nieustępliwi i "sztywno trzymają się swojej perspektywy". To sprawia, że negocjacje są dla nich trudne, a spory szybko eskalują. Komunikacja przybiera formę agresywną lub przeciwnie – pasywną i niejasną.

Osoby o niskiej inteligencji emocjonalnej zazwyczaj nie dostrzegają własnych wad. Krytyka – nawet konstruktywna – bywa przez nich traktowana jako atak personalny.

Zamiast wyciągać wnioski, reagują gniewem albo próbują zdyskredytować rozmówcę. To mechanizm obronny, który chroni ego, ale jednocześnie uniemożliwia rozwój i poprawę kompetencji społecznych.

Kolejną czerwoną flagą jest przerzucanie odpowiedzialności na otoczenie. Gdy pojawiają się błędy, osoby z niskim EQ rzadko przyznają się do winy. Wolą wskazywać winnych wokół siebie.

Jak zauważa cytowany artykuł, jeśli ktoś zwróci im uwagę na niewłaściwe zachowanie, "staje się defensywna, zamiast przeprosić za swoje działania". Takie reakcje niszczą relacje i prowadzą do kolejnych konfliktów.

Wysokie EQ ułatwia rozwiązywanie konfliktów, budowanie głębokich więzi i sprawne funkcjonowanie w pracy. Z kolei niskie EQ to powtarzające się problemy – od napięć rodzinnych po zawodowe niepowodzenia.

Na szczęście umiejętności emocjonalne można rozwijać. Podstawą est samoświadomość – obserwowanie własnych reakcji i emocji. Pomocne są także techniki mindfulness, ćwiczenie empatii oraz aktywne słuchanie.

Systematyczna autorefleksja i otwartość na konstruktywną krytykę sprawiają, że stopniowo podnosimy swoje kompetencje społeczne i lepiej radzimy sobie w relacjach.